|
در اولين سمينار
نويسندگان، شاعران و صاحبنظران ترکمن که به همت انجمن
فرهنگي و هنري مختوم قلي کلاله برگزار شده بود، رسم الخط عربي- فارسي
مورد تصويب قرار گرفت.
اين سمينار در تاريخ
زبان ترکمن هاي ايران به عنوان يکي از رويداداهاي مهم ثبت خواهد شد. اين
نشست جهت آسانترکردن کتابت ترکمن هاي ايران برگزار شد.
زبان ترکمني
يکي از زبان
هاي کثيرالمله کشورمان است که بر اساس قانون اساسي کشور بايست در مدارس
ترکمنصحرا اين زبان تدريس داده شود.
شرکت کنندگان سمينار عليرغم اينکه اعلام کردند که رسم الخط عربي -
فارسي جوابگوي حروف صدادار ترکمني نيست و قادر نيست 9 حروف صدادار ترکمني
را به کمک آن بيان کرد، آن را پذيرفتند.
شرکت کنندگان اين
جلسه که اکثرا خبگان جامعه ترکمن در ايران هستند و با مشکلات رسم الخط
زبان ترکمني آشنائي داشتند و مي دانستند که ترکمن هاي ايران با چه دشواري
بايستي بخوانند و يا بنويسند.
برخي ها بر اين باورند که در هيچ کجاي دنيا شاعران و نويسندگان و
يا
اهل فرهنگ و ادب در يک مورد تخصصي مربوط به زبان تصميم نگرفته اند. يک
شاعر ترکمن مي تواند به کلمات ترکمني روح ببخشد و آن را زنده کند و يا يک
نوسنده ترکمن (البته بزبان ترکمني نثر نويسي رواج ندارد.) مي تواند آثار
خوبي را بيافريند ولي در مورد مسائل زبان مي توانند زبانشاسان نظرات
کارشناسانه اي ارائه دهند.
در سمينار کلاله دلايل قانع کننده اي براي پذيرش رسم
الخط لاتين ارائه نشده و شرکت کنندگان را نتوانسته اقناع کند. برخي از
شرکت کنندگان گويا در مخالفات با رسم الخط لاتين اصل 15
قانون اساسي را طرح کرده اند و اينگونه تفسير کردند که انتخاب رسم الخط
لاتين مغاير با اصل 15 قانون اساسي است، که هيچوقت اجرا نشد.
بحث
رسمي بودن يا رسمي نبودن يک رسم الخط اساسا اشتباه است. چگونه است که در
کشورمان آذربايجاني ها هم به لاتين
و هم به عربي- فارسي مي نويسند (نگاه به سايت هاي اينترنتي و
نشريات دانشجوئي ترک هاي آذري). و لي در اين سمينار برخي ها ادعا مي کنند
که لاتين نويسي با قانون در يک چهارچوب نمي گنجد. حتي ما ترکمن ها نيز
خود در دهه اخير حال کم يا ضعيف به لاتين نوشته ايم (نگاه شود به برخي از
کتاب هاي چاپ ايران که در يک کتاب از هر دو رسم الخط استفاده شده است و
يا صفحات اينترنتي مثلا داشنجويان و دانش آموختگان ترکمن ايراني و يا
وبسايت سياسي خبري ترکمنصحرا) .
با توجه به وضعيت کنوني زبان ترکمني در
ايران محدود کردن زبان ترکمني فقط به يک رسم الخط اشتباه است. بايستي رسم
الخط را به آن شکلي که هست پذيرفت. شرکت کنندگان متفق القول بودند که
لاتين با تمامي صداهاي زبان ترکمني منطبق است و آن را به سهولت بيان مي
کند. اشکال در لاتين نيست و ما به آساني قادريم آن را بخوانيم و يا
بنويسيم. اشکال اصلي در رسم الخط عربي - فارسي است. (امروزه
زباشناسان مدرن کشورهاي عربي و حتي کم نيستند تعداد زبانشاسان ايراني
بويژه زبانشاسان فارس که اهميت خط الرسم لاتين را درک نکرده باشند و
کتابت لاتين را آرزو نکنند.)
هنوز يکسان نويسي
در رسم الخط عربي - فارسي در ميان ترکمنها رواج پيدا نکرده است و هنوز
عمومي نيست. براي صدادارها هنوز نتواتنستيم اشکال رايج پيدا کنيم و يا
اگر هم باشد جانيافتاده است.
زبان ترکمني را هم مي توان به لاتين نوشت و هم به
عربي و فارسي (البته استفاده از حروف پيشنهادي براي صدادارها مورد
استفاده عام قرار گذفته باشد و همگاني شده باشد) و محدوديت آن به رسم
الخط عربي - فارسي در حال حاضر نادرست است.
وبسايت ترکمنصحرا خود کوششي الگو ساز است. اين
وبسايت خود گواه بر درست بودن اين بکار گيري هر دو رسم الخط است. يعني ما
محدوديتي براي يک رسم الخط قائل نيستيم. ما بخش ترکمني اين وبسايت را
بصورت جداگانه با هر دو رسم الخط يعني هم به لاتين و هم به عربي - فارسي
منتشر مي کنيم.
محدود کردن رسم الخط ترکمنها به رسم الخط عربي -
فارسي مانع از رشد آن پروسه بسيار ضعيف لاتين نويسي مي شود که در ميان
ترکمن هاي ايران اخيرا رواج پيدا کرده است. با تمام اين احوالات حرکتي که
اکنون در ترکمنصحرا آغاز شده بسيار با اهميت و تاريخي است و اميدورايم که
نخبگان جامعه ترکمنصحرا در امر خطيري که در پيش روي دارند موفق شوند.
|