نخستين نشست تخصصي دايرة المعارف تركمن
صبح روز جمعه 5 تير ماه 83 برابر با 24 زوئن سال 2004 در سالن اجتماعات
تالار فخر الدين اسعد گرگاني شهر گرگان برگزار گرديد.
 دراين نشست كه به دعوت
مدير مسئول مؤسسه فرهنگي انتشاراتي مختومقلي فراغي آقاي اراز محمد
سارلي مسئول طرح دايرةالمعارف تركمن ترتيب يافته بود ، جمع كثيري از
دكترين و اساتيدتركمن دانشگاههاي استان و تهران ،كارشناسان ، فرهيختگان
و نويسندگان و شاعران تركمن صحرا و اعضاي هيئت تحريريه فصلنامه فراغي و
اعضاي انجمن شعر و ادب شهرستانهاي
گنبد –كلاله
–بندرتركمن و آق قلا و اعضاي جمعيت فرهنگي هنري كلاله و تعدادي از
اعضاي نشريات محلي حضور داشتند.
در
ابتداي ورود به تالارهرشخص با استقبال گرم و صميمي اعضاي پذيرش و با
تقديم هدايا و شيوه نامه تدوين دايرةالمعارف تركمن و فرم پرسشنامه
داوطلبي( جهت عضويت و فعاليت در تدوين دايرة المعارف) به سالن اجتماعات
راهنمائي مي گرديد.
قسمت اول برنامه ـ در سالن اجتماعات پس از تلاوت آيات قرآن و اعلام
برنامه ، سخنراني سرپرست و مسئول طرح دايرة المعارف آقاي سارلي مورد
توجه حاضرين قرار گرفت . وي ضمن ابراز خوش آمد به شركت كنندگان به
لازمه طرح چنين كار سترگي پس از گذشت چندين سال متوالي در تاريخ تدوين
آثار جامع و ماندگار تركمن و به گذشته و سوابق تاريخي دايرة المعارف
در كشورهاي ترك زبان پرداختند ، سپس به تقسيم 9 محور(بر اساس باور
قديمي ”ْ دوقزينگ دوز بولمالي“ به سامان بودن امور نه گانه جزو دأب
كهن توصيه شده و وجود نه هاي متعدد چاره ساز كه حكايت از آن با
ورداشتها دارند) اشاره نمودند وبا شمردن آن 9 محور:
1 - تاريخ و باستانشناسي 2- زبان 3- ادبيات 4- جغرافييا 5-
دين6- فرهنگ 7- كتابشناسي و مشاهير 8- هنر 9 – جامعه و ايلات
به همكاري و هميار ي اساتيد و فرهيختگان در اين امر مهم پرداخته و
همگان را به جمع صميمي و پر مشغله چندين سال آتي فرا خوانده وبا تمام
امكانات موجود مؤكد بر تداوم اين كار خير و ماندگار بودند .
سپس استاد فرش تركمن آقاي نيازي با گذشته مطالعاتي و عملي و تاريخي
خويش در مورد فرش تركمن به سخنراني پرداخته و به نكات تازه اي كه فعلاً
انتشار نيافته و حاصل تجربيات چندين ساله وي بوده و حضور همكاري خود
را در اين كار مهم اعلام داشته و با كهولت سني قول مساعدت در كار
مستمر را ابراز داشتند .
درقسمت دوم برنامه ـ سخنراني جناب آقاي دكتر سارلي استاد دانشگاه
تربيت معلم به تطبيق انسكلوپدياي ساير ملل پرداخته و بر لزوم تدوين
دايرة المعارف تركمن با بهره گيري از استعدادهاي بالقوه پرداختند .
ايشان اميدواري بيشتري نسبت به تدوين دايرة المعارف تركمن در ايران
داشته و تأكيد بر همياري بدون تعصب وبدون تعهد به ايدئو لوژي خاص و
كوشش همگان در اين مورد بودند .
پس از آن آخوند رهبر از سخنرانان اين نشست به همكاري خويش در محور دين
پرداخته ومساعدت خويش را در باب دين و جمع آوري سرگذشت علماء و
بزرگان علوم ديني تركمن در ساير ملل ابراز داشتند .
سخنران بعدي جناب آقاي حميد آخوندي از اساتيد رشته ادبيات و جامعه علمي
استان بودند . ايشان نيز با توجه به عصر ارتباطات دقت برتدوين و مكتوب
و ماندگاري چنين امر خطيررا مورد توجه و عنايت همگان قرار دادند و
آمادگي خويش رااعلام نمودند .
آقاي عيد محمد اونق ، شاعر و اديب تركمن از سخنرانان بعدي اين نشست
صميمي بودند كه به سخنراني در مورد ساير ملل ترك زبان مثل اويغور ها و
... پرداختند و به مساعدت فراگيرساير همكاران در تـنظيم اين دايرة ا
لمعارف را الزامي و ارائه و ثبت تاريخي آنرا در تاريخ تركمن با توجه
به گذشته تاريخي دايرة المعارف مورد شمول همه تركان جهان
دانستند .
بعد آن آقاي منصور نامي ، ابتدا در مورد گزارش نهائي بررسي رسم الخط
تركمن در ايران به ايراد سخنراني پرداختند و همكاري و مساعدت جمعيت
فرهنگي و هنري مختومقلي كلاله را در محور زبان و آنچه مورد تخصص
جمعيت كلاله بوده اعلام داشتند .
در قسمت سوم برنامه ــ كه به سخنراني مهمانان برنامه اختصاص داشت از
آقاي عنصري مترجم كتاب اوغوزها دعوت گرد يد ، وي با توجه به لزوم
تشكيل د بيرخانه عالي با مد نظر داشتن آئين نامه اجرائي در تدوين
اين دايرة المعارف و تقسيم كميته هاي كاري ومسئولين واز سوئي به
ساپورت مالي و كمك نهادهاي بين الملل با توجه به گوناگوني فرهنگها
در تدوين چنين كارهاي ارز شمند اشاره داشتند .
بعد
از
آن نوبت به ملا عاشور قاضي فرزند (قاضي ـ ناشر كتابهاي تركمني در
ايران ) رسيد و ايشان اولين نفري بودند كه كه دراين نشست با زبان
تركمني به سخنراني پرداختند و با استفاده به موقع ضرب المثل هاي
تركمني و زبان شيواي تركمني حسي صميمي به اين جمع حاضر بخشيدند وبا
توجه به مطالعات در مورد زبا ن تركمني آماده همكاري در تدوين اين
دايرة ا لمعارف بوده واز حضور حاضرين در اين جمع فرهيخته مسرور و
اميدوار بودند .
سپس آقاي موسي جرجاني مسئول اجرائي برنامه ، مدير اجرائي
دايرةالمعارف آقاي كمال الدين نديمي را فرا خواندند، وي كليات تدوين
اساسنامه دايرةالمعارف تركمن را به شرح زير ( همانطور كه در فصلنامه
فراغي شماره 13 آورده شده ) قرائت نمودند .
فصل اول – اركان و عوامل اجرائي دايرةالمعارف تركمن
ماده 1- مسئول طرح دايرةالمعارف تركمن اراز محمد سارلي ، مدير مسئول
مؤسسه فرهنگي انتشاراتي مختومقلي فراغي است .
ماده 2- دبيرخانه دايرةالمعارف تركمن در گرگان ودر دفتر مؤسسه مذكور
مستقر ميباشد و شامل امكانات كتابخانه ، رايانه ، آرشيو و امكانات چاپ
و نشر آن ميباشد و دفتر نمايندگي در گنبد كاووس نيز در پاساژ ميهن داير
است .
ماده 3- در دبيرخانه علاوه بر امكانات فوق گروههايي نظير روابط عمومي
،مشاوره، ويرايش ، تايپ ، صفحه بندي و امور اجرايي فعاليت ميكند.
ماده 4- امور مالي : عبارتند از كساني كه توانائي جذب كمكهاي مردمي و
دولتي را داشته باشند وافراد زير در تركيب اين بخش خواهند بود:
1-4 – نمايندگان مجلس استان گلستان
2-4- سرپرست دايرة المعارف
3-4- نماينده استاندار
4-4- رئيس برنامه و بودجه استان
5-4- مدير كل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان
6-4- سه نفرمعتمد
ماده 5- شوراي هماهنگي : شامل اعضاي زير است :
1-5- نماينده اداره كل فرهنگ و ارشاد اسلامي گلستان
2-5- نمايندگان استان گلستان در مجلس شوراي اسلامي
3-5- نمايندگان گروههاي كاري دايرة ا لمعارف
4-5- يك نفر عضو هيئت علمي دانشگاه
5-5- نماينده دايره امور مالي دايرة المعارف
6-5- نماينده سرپرست دايرةالمعارف
7-5- يك يا چند نفر معتمد به انتخاب سرپرست دايرةالمعارف
×
تبصره 1:
شوراي هماهنگي به رياست سرپرست دايرةالمعارف به طور متناوب هر ماه
تشكيل جلسه خواهد داد.
×تبصره 2:
شوراي هماهنگي نسبت به پيشبرد امور تهيه و تدوين و برطرف كردن مشكلات
اقدام نموده ، در صورت تكميل اطلاعات و تدوين يكي از محورهاي 9 گانه در
خصوص ترتيب چاپ تصميم گيري خواهد كرد .
ماده 6-سرمايه گذاري : سرمايه اوليه دايرةالمعارف به ميزان 000/000/200
ريال ميباشد كه از طرف مؤسسه فرهنگي انتشاراتي مختومقلي فراغي فقط براي
مراحل چاپ و بعد از آن به تدريج هزينه خواهد شد .
ماده 7- اعتبار مالي : مرحله قبل از چاپ فاقد هرگونه اعتبار ميباشد لذا
پرداخت هرگونه حق الزحمه خارج از شمول تعهد مؤسسه بوده البته در
صورتيكه دايره مالي موفق به اخذ اعتبارات گردد به ميزان كل هزينه هاي
دايرةالمعارف از جمله جهت پرداخت حق الزحمه صاحبان مقا لات و آثار
تصميم گيري وهزينه خواهد شد .
فصل دوم
اركان و اعضاي علمي دايرة المعارف تركمن
ماده –8 – اركان و ترتيب موضوعي دايرةالمعارف به شرح ذيل است :
1-8- تاريخ و باستانشناسي
2-8 –زبان
3-8 – ادبيات
4-8- جغرافيا
5-8- دين
6-8 – فرهنگ
7-8 – كتابشناسي ومشاهير
8-8- هنر
9-8- جامعه و ايلات
ماده 9 – هيأت علمي: شامل كساني است كه حداقل يكي از شاخصه هاي زير را
دارا باشند :؛
1-9- داراي درجه دكتري
2-9- مؤلف حداقل سه عنوان كتاب منتشر شده
4-9- صاحب حداقل 5 عنوان مقاله در نشريات معتبر داخلي و خارجي
5-9- نگارش يكدهم مقالات در حوزه فعاليت در دايرةالمعارف
ماده 10ـ اعضاء : شامل كساني است كه حداقل يكي از شاخصه هاي زير را
دارا باشند :
1-10- داراي درجه كارشناسي ارشد
2-10-مؤلف حداقل دو عنوان كتاب منتشر شده
3-10- صاحب سه مقاله علمي در نشريات معتبر
4-10- نگارش يك بيستم مقالات در حوزه فعاليت دايرةالمعارف
ماده 11-همكار : شامل افرادي كه در تهيه مطالب دايرةالمعارف همكاري
نمايند از جمله مترجمين و ويراستاران جزو اين گروه هستند .
ماده 12- عضو افتخاري : شامل انديشمنداني كه به صورت پراكنده با دايرة
المعارف همكاري دارند . تركمن شناسان ، اساتيد دانشگاههاي ايران وساير
دانشگاهها در اين بخش قرار دارند .
ماده 13- عضو نا پيوسته : شامل كساني است كه بصورت غير متمركز به تهيه
و تدوين مطالب مي پردازند .
ماده 14- وظايف تيم هاي كاري :
بند 1-14- تيم كاري هر گروه شامل هيأت علمي متشكل از حداقل 3 نفر مي
باشد .
بند 2-14- يك نفر به عنوان مسئول مستقيم روند پيشبرد اهداف گروه انتخاب
و معرفي ميگردد كه اين انتخاب هر شش ماه به صورت چرخشي خواهد بود .
بند 3-14- سرگروه وظيفه دارد تا ضمن هماهنگي از ساير اعضاء مطالب را
تهيه و تنظيم نموده ، به دبيرخانه تحويل نمايد .
بند 4-14- تيم كاري برنامه زمانبندي ارائه آثار قلمي را تنظيم وبه
دبيرخانه اعلام مي نمايد . بطور مثال هر تيم مشخص خواهد كرد كه در هر
ماه حجم كار تحويلي به چه ميزان خواهد بود .
ماده 15- اين اساسنامه از تاريخ 5 تير ماه 82 لازم الاجرا بوده و
هرگونه تغيير منوط به تصويب در شوراي هماهنگي وتأييد سرپرست دايرة
امعارف ميباشد.
پس از قرائت و توضيحات مدير اجرائي با مشاركت و داوطلبي حاضرين به
تعيين اعضاي كميته هاي كاري 9 گانه پرداختند و به دنبال مشخص شدن
اعضاء ، شوراي اجرائي كميته از بين اعضاء تعيين و در خاتمه مسئولين
كميته هاي كاري 9 گانه به شرح زير انتخاب شدند :
1- تاريخ و باستانشناسي – استاد قوجقي
2– زبان ـ يوسف صفائي و آقاي نامي
3– ادبيات ـ عبدالقهار صوفي راد
4- جغرافيا - دكتر آنا مراد نژاد
5- دين – ملا عبدالله گوك راد
6- فرهنگ – استاد بشارتي فر
7– كتابشناسي ومشاهير – استاد اعظمي راد
8- هنر – استاد نيازي
9- جامعه و ايلات – گل محمدي
از نكات اين نشست كه در تدوين دايرةالمعارف مورد انتقاد حاضرين بود
اين است كه صرف داشتن مدرك و تحصيلات دانشگاهي را نبايدمحدود و ملاك
به نگارش و تحقيق نمود ، بلكه تجربه مادر علم است وبايد بهره مندي از
تجارب اهل فن و هنر و بزرگان و اشخاص مستعد در اين مورد بذل توجه قرار
يابد .
درپايان مراسم آقاي سارلي با اميد به تداوم و همكاري دنباله دار از
حاضرين در اين نشست تشكر و قدرداني نمودند وشركت كنندگان با اميد تدوين
دايرةالمعارف تركمن درچند و چندين سال آينده دست همديگر را به گرمي
فشرد ند .
ilbelent@yahoo.com
|